กองทุนสุขภาพชุมชน หรือกองทุนหลักประกันสุขภาพตำบล เป็นกองทุนเพื่อสุขภาวะของประชาชนในระดับท้องถิ่น ตั้งขึ้นมาเมื่อปี 2549 เพื่อให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของพระราฃบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 ที่ต้องการกระจายอำนาจให้คนในชุมชนมีบทบาทในการดูแลสุขภาพของสมาชิกทุกเพศทุกวัย และทุกกลุ่ม โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.)

ตัวอย่างกิจกรรมดีๆ ที่เกิดขึ้นแล้วในชุมชนหลายๆ แห่งทั่วประเทศ อาทิ การมีรถพยาบาลเพื่อการเจ็บป่วยฉุกเฉิน การทำให้ชุมชนปลอดจากการจำหน่ายสุรา โครงการสานสัมพันธ์สายใยรักแห่งครอบครัว การเยี่ยมบ้านเยี่ยมใจ ใส่ใจผู้พิการ และบริบาลผู้สูงอายุ การป้องกันโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง เยียวยาทางกายและใจ ผู้ป่วยเรื้อรัง ป้องกันโรคระบาดอย่างทันท่วงที จากจุดเริ่มเล็กๆ นี้เอง บางชุมชนก้าวไกลไปถึงการจัดการสวัสดิการภาคประชาชนโดยไม่ต้องพึ่งพางบประมาณรัฐอีกด้วย เช่น ระดมทุนสร้างโรงพยาบาล สถานีอนามัย จัดหาแพทย์ประจำสถานีอนามัยตามวันเวลาที่กำหนด ตลอดจนสนับสนุนให้ลูกหลานในท้องถิ่นได้เรียนหมอ พยาบาล เพื่อให้กลับมาดูแลคนในชุมชนอีกด้วย 

จนถึงสิ้นเดือน กุมภาพันธ์ 2553 มีองค์การบริหารส่วนตำบล และเทศบาล ให้ความสนใจและร่วมพัฒนากองทุนสุขภาพชุมชนรวม 3,946 แห่ง ทั่วประเทศ และจะมีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะตัวอย่างกิจกรรมสร้างสรรค์ ที่เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจของคนในชุมชน ได้สร้างแรงบันดาลใจให้อีกหลายชุมชนทั่วประเทศต้องการพัฒนาความอยู่ดีมีสุข บรรเทาความเดือดร้อนด้วยตัวของพวกเขาเอง นับเป็นนวัตกรรมทางสุขภาพของสังคมไทยที่น่าจับตามองยิ่ง