บทความสั้น
“รวมพลัง” กวดขัน...ทางแก้ปัญหาโฆษณาอาหารเกินจริง
Home / บทความสั้น

คณะทำงานจัดทำรายงานสุขภาพคนไทย
สถานการณ์เด่น | กุมภาพันธ์ 2566

ปัจจุบัน กระแสสุขภาพกำลังมาแรง คงเป็นเรื่องที่ดีที่พวกเราใส่ใจดูแลสุขภาพด้วย “ตนเอง” กันมากขึ้น แต่การดูแลตนเองหรือ Self-Care นั้นต้องเป็นไปอย่างระมัดระวัง ในยามที่การโฆษณาอาหารเสริม “เกินจริง” เป็นไปอย่างแพร่หลาย เช่น สามารถช่วยรักษาโรค หรือบรรเทาอาการเจ็บป่วย แต่จะเชื่อถือได้หรือไม่? และเราสามารถแก้ปัญหาโฆษณาอาหารเสริมเกินจริงได้อย่างไรบ้าง? วันนี้สุขภาพคนไทยจะนำเสนอแนะทางแก้ปัญหาให้ทุกคนฟัง

ปัญหาโฆษณาอาหารเสริมเกินจริงไม่ได้ส่งมีผลเสียแค่หลอกให้ผู้บริโภคเสียเงินเท่านั้น แต่อาจทำให้ผู้บริโภคหลงเชื่อจนบริโภคอาหารเสริม “แทน” การรับประทานยา และ/หรือไปพบแพทย์ ส่งผลให้อาการของโรครุนแรงมากขึ้นจนอาจลุกลาม หรือเสียชีวิตได้

ที่ผ่านมาจึงมีความพยายามในการแก้ปัญหามาอย่างต่อเนื่อง มีกรณีตัวอย่าง เช่น การอวดอ้างสรรพคุณทางยาของผลิตภัณฑ์ถั่งเช่า โดยมีบุคคลหรือศิลปินที่มีชื่อเสียงนำเสนอผลิตภัณฑ์ดังกล่าวว่า ทำหน้าที่เหมือน “ยา” ทั้งๆ ที่เป็นการโฆษณาที่ไม่ผ่านการตรวจพิจารณาและไม่ได้รับอนุญาตจาก อย. ศาลจึงมีคำสั่งจำคุก 2 ปี และให้จ่ายค่าปรับ 50,000 บาท

คดีตัวอย่างข้างต้นได้จุดประกาย “ความหวัง” ในการแก้ไขปัญหาโฆษณาอาหารเกินจริงอย่างเป็นรูปธรรม อย่างไรก็ตาม การกำกับดูแลโฆษณาผลิตภัณฑ์อาหารเสริมเกินจริงต้องอาศัยการทำงานรวมกันของหน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และผู้บริโภคด้วย ดังนี้

  1. หน่วยงาน เช่น อย. กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม กสทช. ควร “ปรับปรุงกฎหมาย” อย่างต่อเนื่องเพื่อให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์ และ “ลด” ขั้นตอนการทำงานให้สามารถดำเนินงานได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
  2. “ภายใน 24 ชั่วโมง” อย. ควรประกาศให้ผู้บริโภคทราบเมื่อพบการโฆษณาที่ผิดกฎหมาย โดยแจ้งไปยังสื่อต่างๆ และนำผลิตภัณฑ์นั้นออกจากระบบการขาย รวมถึงให้ข้อมูลและข้อความโฆษณาที่ถูกต้องเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์แก่ผู้บริโภคอีกด้วย
  3. ทุกภาคส่วนนำ “เทคโนโลยี” มาประยุกต์ใช้ในการคุ้มครองผู้บริโภค เช่น พัฒนา applications สำหรับรับเรื่องร้องเรียน และนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาเชื่อมโยงสารสนเทศจากหลายหน่วยงานเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพในการดำเนินงานภายในภาครัฐ
  4. ปรับปรุงมาตรการ “กำกับดูแล” ผู้โฆษณาสินค้า โดยองค์กรที่รวบรวมบุคคลและศิลปินที่มีชื่อเสียง (Influencer agency) ควรออกกฎกติกา เช่น จะถูกลงโทษศิลปินหากรับโฆษณาและทำให้ผู้บริโภคได้รับผลกระทบด้านสุขภาพ
  5. สร้างความตระหนักรับรู้ของผู้บริโภคผ่านสื่อต่างๆ เพื่อให้ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบข้อมูลสินค้าเบื้องต้นได้ด้วย “ตนเอง” เช่น ตรวจสอบว่า ผลิตภัณฑ์มี “เลขอนุญาตโฆษณา” หรือไม่ หากไม่พบ ก็สามารถแจ้งข้อมูลแก่ อย. ให้รับทราบ

สถานการณ์โฆษณาอาหารเสริมเกินจริงที่ผ่านมาเป็นอย่างไร สามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมและ Download บทความได้ที่ https://www.thaihealthreport.com/file_book/Situation2565-03.pdf

สำหรับผู้ที่สนใจข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวทางการแก้ไขปัญหาโฆษณาอาหารเสริมเกินจริง สามารถศึกษาเพิ่มเติมและ Download Policy Brief ได้ที่ https://www.thaihealthreport.com/file_book/2022-policy-brief-food-supplement.pdf

 

 


รายงานสุขภาพคนไทย

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
เลขที่ 999 ถนนพุทธมณฑล สาย 4 ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม 73170
โทรศัพท์ 02-441-0201-4 ต่อ 531, 532, 630 โทรสาร 02-441- 9333